Handel ludźmi w Polsce
Normy uniwersalne - prawo międzynarodowe
- Deklaracja Mocarstw w sprawie zniesienia handlu Murzynami z dnia 8 lutego 1815 r.
- Akt Generalny Konferencji Berlińskiej z dnia 26 lutego 1885 r.
- Akt Generalny Konferencji Brukselskiej z dnia 2 lipca 1890 r.
- Konwencja w sprawie Afryki Podrównikowej z Saint Germain en Laye z dnia
10 września 1919 roku. - Pakt Ligii Narodów z dnia 28 czerwca 1919 r. (Dz. U. z 1920 r., Nr 35, poz. 200).
- Oświadczenie Rządowe z dnia 8 września 1922 r. w przedmiocie przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Międzynarodowego Porozumienia z dn. 18 maja 1904 roku i do Międzynarodowej Konwencji z dn. 4 maja 1910 roku, podpisanych
w Paryżu, dotyczących zwalczania handlu żywym towarem (Dz. U. z 1922 r., Nr 87, poz. 783; sprost. Dz. U. z 1929 Nr 62, poz. 487). - Międzynarodowa Konwencja o zwalczaniu handlu kobietami i dziećmi, podpisana
w Genewie dnia 30 września 1921 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 13 lutego 1924 r. Dz. U. z 1925 r., Nr 125, poz. 893). - Konwencja w sprawie niewolnictwa podpisana w Genewie dnia 25 września 1926 r. (Dz. U. z 1930 r., Nr 6, poz. 48.).
- Konwencja międzynarodowa dotycząca zwalczania handlu kobietami pełnoletnimi, podpisana w Genewie dnia 11 października 1933 r. (Dz. U. z 1938 r., Nr 7, poz. 37)
- Oświadczenie Rządowe z dnia 8 lipca 1946 r. w sprawie ratyfikacji przez Polskę Karty Narodów Zjednoczonych podpisanej w Waszyngtonie dnia 16 października 1945 r. (Dz. U. z 1947 r., Nr 23, poz. 91).
- Konwencja w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji z dnia
2 grudnia 1949, a otwartej do podpisu dnia 21 marca 1950 r. w Lake Success w dniu 21 marca 1950 r. (Dz. U. z 1952 r., Nr 41, poz. 278) - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, przyjęta i proklamowana przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 r.
- Uzupełniająca Konwencja w sprawie zniesienia niewolnictwa, handlu niewolnikami oraz instytucji i praktyk zbliżonych do niewolnictwa podpisana w Genewie dnia
7 września 1956 r. (Dz. U. z 1963 r., Nr 33, poz. 185). - Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu
w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r., Nr 38, poz. 167). - Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 16 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r., Nr 38, poz. 169).
- Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526).
- Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii, przyjęty w Nowym Jorku dnia 25 maja 2000 r. (Dz. U. z 2007 r., Nr 76, poz. 495).
- Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r. (Dz. U. z 2005 r., Nr 18, poz. 158).
- Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r. (Dz. U. z 2005 r., Nr 18, poz. 160).
- Protokół przeciwko przemytowi migrantów drogą lądową, morską i powietrzną, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r. (Dz. U. z 2005 r., Nr 18, poz.162).
Konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy
- Konstytucja Międzynarodowej Organizacji Pracy z 1 kwietnia 1919 r. (Dz. U. z 1948 r., Nr 43, poz. 308).
- Konwencja Nr 29 MOP z 28 czerwca 1930 r. dotycząca pracy przymusowej lub obowiązkowej (Dz. U. z 1959 r., Nr 20, poz. 122).
- Zalecenie nr 35 dotyczące przymusu pośredniego pracy z 28 czerwca1930 r.
- Konwencja Nr 87 MOP dotycząca wolności związkowej i ochrony praw związkowych (Dz. U. z 1958 r., Nr 29, poz. 125).
- Konwencja Nr 95 MOP z 1 lipca 1949 r. o ochronie płacy (Dz. U. z 1955 r., Nr 38, poz. 234).
- Konwencja Nr 105 MOP z 25 czerwca 1957 r. o zniesieniu pracy przymusowej
(Dz. U. z 1959 r., Nr 39, poz. 240). - Konwencja Nr 138 MOP z 26 czerwca 1973 r. dotycząca najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia (Dz. U. z 1978 r., Nr 12, poz. 53).
- Konwencja Nr 182 MOP z 17 czerwca 1999 r. dotycząca zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci (Dz. U. z 2004 r.,
Nr 134, poz. 1474). - Zalecenie nr 190 dotyczące zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci z 1999 r.
Normy regionalne
Rada Europy
- Statut Rady Europy przyjęty w Londynie dnia 5 maja 1949 r. (Dz. U. z 1994 r.,
Nr 118, poz. 565). - Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona
w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284). - Europejska Karta Społeczna (zrewidowana) z dnia 3 maja 1996 r. (Dz. U. z 1999 r.,
Nr 8, poz. 67). - Konwencja Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi otwarta do podpisu dnia 16 maja 2005 r. (Dz. U. z 2009 r., Nr 20, poz. 107).
Unia Europejska
- Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej [wersje skonsolidowane] (Dz. U. C 326 z 26 października 2012 r.).
- Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, sporządzony w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r. ( U.
z 2009 r., Nr 203, poz. 1569). - Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 roku między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiką Federalną Niemiec i Republiką Francuską w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach podpisanej w Schengen w dniu 19 czerwca 1990 roku (Dziennik Urzędowy L 239).
- Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 7 grudnia 2000 r. (Dz. U. WE C 364 z 18 grudnia 2000 r.).
- Decyzja ramowa Rady 2002/629/WSiSW z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi (Dz. U. WE L 203 z 1 sierpnia 2002 r.).
- Dyrektywa Rady 2004/81/WE z dania 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentu pobytowego wydawanego obywatelom państw trzecich, którzy są ofiarami handlu ludźmi lub wcześniej byli przedmiotem działań ułatwiających nielegalną imigrację, którzy współpracują z właściwymi organami (Dz. U. UE L 261 z 6 sierpnia 2004 r.).
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia
2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, zastępująca decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW (Dz. U UE L 101 z 15 kwietnia 2011 r.).
Organizacja Państw Amerykańskich
- Amerykańska Deklaracja Praw i Obowiązków Człowieka z dnia 30 kwietnia 1948 r. (OEA/Ser.L.V/II.82 doc.6 rev.1 at 17 /1992/)
- Amerykańska Konwencja Praw Człowieka z dnia 22 listopada 1969 r.
- Między-Amerykańska Konwencja o Międzynarodowym Handlu Małoletnimi z dnia 18 marca 1994 r.
Unia Afrykańska
- Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów (Narodów) z dnia 27 czerwca 1981 r.
- Afrykańska Karta Praw i Dobra Dziecka z dnia 11 lipca 1990 r.
Liga Państw Arabskich
- Kairska Deklaracja Praw Człowieka w Islamie z dnia 5 sierpnia 1990 r.
- Arabska Karta Praw Człowieka z dnia 15 września 1994 r.
Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej
- Deklaracja Przeciwko Handlowi Ludźmi zwłaszcza kobietami i dziećmi z dnia
29 listopada 2004 r.
- Statut Rady Europy przyjęty w Londynie dnia 5 maja 1949 r. (Dz. U. z 1994 r.,
Przepisy prawa krajowego
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r.,
Nr 78, poz. 483). - Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy ( U. z 1974 r., Nr 24, poz. 141
z późn. zm.). - Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny ( U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553
z późn. zm.)2 - Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające kodeks karny ( U.
z 1997 r., Nr 88, poz. 554 z późn. zm.). - Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego ( U. z 1997 r.,
Nr 88, poz. 555 z późn. zm.). - Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2003 r., Nr 128, poz. 1175 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach ( U. z 2013 r. poz. 1650).
- Ustawa dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r., Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
- Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2012 r., poz. 769).
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o Prokuraturze ( U. z 1985 r., Nr 31 poz. 138 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji ( U. z 1990 r., Nr 30, poz. 179 z późn. zm. z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej ( U. z 1990 r., Nr 78 poz. 462 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy ( U. z 2007 r.,
Nr 89 poz. 589 z późn. zm.). - Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 1991 r., Nr 55 poz. 234 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz. U. z 1991 r., Nr 55 poz. 235 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. 1989 r., Nr 20 poz. 104 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz. U.
z 2003 r., Nr 166 poz. 1608).
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r.,
Dane liczbowe
Podane poniżej informacje zostały sporządzone na podstawie Raportu Handel Ludźmi 2020 opracowanego w Wydziale do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi i Przestępstwom z Nienawiści w Departamencie Analiz i Polityki Migracyjnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.* Podmioty zajmujące się tematyką handlu ludźmi stosują różną metodologię gromadzenia danych, dlatego statystyki policji, straży granicznej, prokuratury i Krajowego Centrum Interwencyjno-Konsultacyjnego dla ofiar handlu ludźmi są prezentowane oddzielnie.
*https://www.gov.pl/web/handel-ludzmi/handel-ludzmi-w-polsce-raport-2020 10.02.2022
Instytucje zaangażowane w system zwalczania i zapobiegania handlu ludźmi
- Zespół do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
- Urząd do spraw cudzoziemców
- Policja
- Straż Graniczna
- Prokuratura
- Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej
- Państwowa Inspekcja Pracy
- Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej
- Zespoły wojewódzkie do spraw przeciwdziałania handlowi ludźmi
Pomoc dla ofiar handlu ludźmi
W Polsce istnieje kilka organizacji pozarządowych (NGO) niosących pomoc ofiarom handlu ludźmi. Choć w kontekście ochrony i pomocy ofiarom handlu ludźmi kluczowy jest Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne dla Ofiar Handlu Ludźmi (KCIK) prowadzone przez Fundację La Strada z Warszawy we współpracy z Stowarzyszeniem PoMOC dla Kobiet i Dzieci im. Marii Niepokalanej z Katowic.
KCIK kontakt
tel. +48 22 628 01 20 (telefon całodobowy)
kcik@strada.org.pl
https://www.kcik.pl/
Poza KCIK organizacjami mogącymi udzielić pomocy ofiarom handlu ludźmi są:
WARSZAWA
La Strada Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu
skrytka pocztowa nr 5
00-956 Warszawa 10
strada@strada.org.pl
22 622 19 85
Fundacja Dajmy Dzieciom Siłę
Mazowiecka 12/25
00-048 Warszawa
biuro@fdds.pl
22 616 02 68
Fundacja ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych
skr. pocztowa 127
00-958 Warszawa 66
biuro@zaginieni.pl
22 620 16 10
Armia Zbawienia
Ząbkowska 13/13
03-736 Warszawa
armia.zbawienia@armia-zbawienia.pl
661-026-194
Fundacja Czas Wolności
Piękna 66A/6
00-672 Warszawa
biuro@czaswolnosci.pl
518-300-011
KATOWICE
Stowarzyszenie PoMOC dla Kobiet i Dzieci im. Marii Niepokalanej
Zygmunta Krasińskiego 21
40-019 Katowice
biuro@po-moc.pl
(32) 255 38 69
KRAKÓW
Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć
Krowoderska 11/7
31-141 Kraków
biuro@pomocprawna.org
12 633 72 23
LUBLIN
Stowarzyszenie Homo Faber
Bursaki 12
20-150 Lublin
info@hf.org.pl
602-430-868
ŁÓDŹ
Fundacja Light House
Pogonowskiego 90/2/1
90-569 Łodź
office@foundationlighthouse.com
604-205-007
Centrum Praw Kobiet – oddział w Łodzi
Piotrkowska 115/4
90-430 Łodź
cpk_lodz@cpk.org.pl
736-608-493
ZIELONA GÓRA
Lubuskie Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet BABA
Stary Rynek 17
65-067 Zielona Góra,
baba@baba.org.pl
692-064-061
GDYNIA
Stowarzyszenie Ovum
Traugutta 2
81-388 Gdynia
biuro@ovum.org.pl
58 661-31-51
RZESZÓW
Polski Czerwony Krzyż Oddział Podkarpacki
Jana III Sobieskiego 3
35-002 Rzeszów
rzeszow@pck.org.pl
(17) 862 25 25
WROCŁAW
Stowarzyszenie Pomocy “Akson”
ul Bora Komorowskiego 31
51-210 Wrocław
aksonwroc@wp.pl
71 736 06 82
SUWAŁKI
Centrum Aktywności Społecznej PRYZMAT
Noniewicza 91
16-400 Suwałki
pryzmat@pryzmat.org.pl
(87) 565 02 58
STARACHOWICE
Stowarzyszenie Pomoc Rodzinie Ośrodek Pomocy Rodzinie
Ul. Murarska 11
27-200 Starachowice
przystan.starachowice@wp.pl
41-274-09-97
OPOLE
Fundacja Pomoc Pokrzywdzonym Victim
Ul. Jana Bytnara; 16A / 3
45-265 Opole
fundacja.victim@gmail.com
783-055-605