KATEDRA STUDIÓW STRATEGICZNYCH I BEZPIECZEŃSTWA MIĘDZYNARODOWEGO
Obszary badań:
Obszarem zainteresowań katedry są procesy, zjawiska, relacje i wydarzenia, które składają się na międzynarodowe środowisko bezpieczeństwa. Szczególną uwagę przywiązujemy do prawdopodobieństwa wojen, konfliktów i innych sytuacji użycia siły oraz pozamilitarnych form przemocy w stosunkach międzynarodowych. W powyższym kontekście, przedmiotem badań i analiz jest także polityka mocarstw oraz państw i aktorów pozapaństwowych skłonnych do stosowania siły. Ważną częścią tego obszaru badań są uwarunkowania prawnoinstytucjonalne bezpieczeństwa oraz użycia lub zakazujące użycia siły. Dotyczy to także ograniczania i kontroli zbrojeń. Coraz większą uwagę przywiązujemy do pozamilitarnych aspektów bezpieczeństwa, w tym zwłaszcza energetycznych i klimatycznych. Równoległym obszarem badań jest polska polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, w tym geopolityczne uwarunkowania bezpieczeństwa Polski i Europy. Jak wskazuje nazwa katedry (która powstała z przekształcenia istniejącego od początku lat 90. XX w. zakładu studiów strategicznych) sercem tożsamości katedry pozostaje refleksja odnosząca się do strategii, zakresu studiów strategicznych oraz studiów bezpieczeństwa, ich miejsca w nauce o stosunkach międzynarodowych oraz szerzej w nauce o polityce.
Współpraca instytucjonalna
Filarem współpracy instytucjonalnej z udziałem Katedry jest Konsorcjum Akademickich Zakładów Studiów Strategicznych (i Bezpieczeństwa), ustanowione w 2017 r. przez ówczesny Zakład Studiów Strategicznych ISM UW wraz z analogicznymi jednostkami z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Do głównych obszarów zainteresowania Konsorcjum należą w szczególności analiza roli czynnika militarnego (oraz innych form konfrontacji) w procesie ewolucji porządku międzynarodowego oraz skuteczności instrumentarium instytucjonalnego służącego utrzymaniu bezpieczeństwa międzynarodowego. Pod szyldem Konsorcjum organizowane są coroczne spotkania w formule konferencji plenarnych oraz liczne wydarzenia ad hoc – debaty, dyskusje, seminaria. Służy ono również jako forum bieżącej wymiany informacji o aktywności badawczej zaangażowanych podmiotów.
Katedra współpracuje również z Fundacją im. Krzysztofa Skubiszewskiego, organizując m.in. doroczne sympozja naukowe, konkurs na najlepszą pracę magisterską dotyczącą polskiej polityki zagranicznej oraz inicjatywy wydawnicze (jak np. publikacja zbiorowa „Dziedzictwo Krzysztofa Skubiszewskiego w polityce zagranicznej RP” z 2020 r.).
Pracownicy Katedry indywidualnie współpracują z instytucjami życia publicznego, wchodzą w skład rad programowych fundacji i stowarzyszeń, pełnią funkcje doradcze (np. w Senacie RP), sporządzają ekspertyzy, zamawiane przez takie instytucje.
Wybrane publikacje:
Zespół pod kierunkiem Romana Kuźniara wydaje Rocznik Strategiczny (istniejący od 1996 r.) a w tym roku wyjdzie jego 26 wydanie.
Zespół pod kierunkiem Romana Kuźniara , Bezpieczeństwo międzynarodowe, Wyd. II zmienione i rozszerzone, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2020, ISBN 978-83-66470-46-0
Agnieszka Bieńczyk –Missala, Roman Kuźniar, Dziedzictwo Krzysztofa Skubiszewskiego w polityce zagranicznej RP, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2020 ISBN 978-83-66470-59-0
Agnieszka Bieńczyk-Missala, Zapobieganie Masowym Naruszeniom Praw Człowieka. Międzynarodowe Instytucje i Instrumenty, WN Scholar 2018.
Agnieszka Bieńczyk-Missala, Prawa człowieka w polskiej polityce zagranicznej po 1989 r., WUW 2004.
Andrzej Szeptycki, Ukraina wobec Rosji. Studium zależności, Warszawa 2013
Andrzej Szeptycki , Contemporary Relations between Poland and Ukraine. „The Strategic Partnership” and the Limits Thereof, seria “Studies in Politics, Security and Society”, vol. 23, Peter Lang, Berlin 2019
Andrzej Szeptycki , Poland versus Russia: Competition in Ukraine, „East European Politics and Societies: and Cultures”, 2020, https://doi.org/10.1177%2F0888325420950803
Kamila Pronińska (2020), The Energy Policy of Russia, or the Energy Basis of Geopoliticall Supremacy, w: T. Grosse (ed.), Fuel for Dominance. On the Economic Bases of Geopolitical Supremacy, Peter Lang, Berlin 2020, s. 261-302
Kamila Pronińska (2012). Bezpieczeństwo energetyczne w stosunkach UE-Rosja. Geopolityka i ekonomia surowców energetycznych, Wydawnictwo Naukowe Elipsa, Warszawa 2012, 441 s.
Kamila Pronińska (2013). The impact of energy cooperation of Central European countries on the regional energy security and energy policy of the EU, The Natolin European Center, “Zeszyty CEN” nr 51, Warsaw 2013, 103 s.
Kamila Pronińska (2007). Energy security: global and regional dimensions, Stockholm International Peace Research Institute, “SIPRI Yearbook 2007: Armaments, Disarmament and International Security”, Oxford University Press 2007, rozdział 6, ss. 216- 240 https://www.sipri.org/sites/default/files/YB07%20215%2006.pdf
Marek Madej, Reagowanie kryzysowe Sojuszu Północnoatlantyckiego [w:] W. Paruch, M. Pietraś, B. Surmacz (red.), Sojusz Północnoatlantycki w środowisku niepewności i zmiany. Dwadzieścia lat członkostwa Polski, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2020
Marek Madej (ed.), Western Military Interventions after the Cold War. Evaluating the Wars of the West, Routledge, London-New York 2019
Marek Madej, Arcs of Crises, Zones of Peace? The geography of wars, conflicts and terrorism in the twenty-first century[in:] M.W. Solarz (ed.), New Geographies of the Globalized World, Routledge, London-New York 2018
Madej (red.), Wojny Zachodu. Interwencje zbrojne państw zachodnich po zimnej wojnie, Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa 2017
Patrycja Grzebyk, Cele osobowe i rzeczowe w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018
Patrycja Grzebyk, Authorising Attacks in Response to Terrorist Attacks, w: George Ulrich, Ineta Ziemele (red.), How International Law Works in Times of Crisis, Oxford University Press, Oxford 2019, s. 21-39, ISBN 978-0-19-884966-7
Patrycja Grzebyk, Rafał Tarnogórski (red.), Siła prawa zamiast prawa siły. Ludwik Ehrlich i jego wkład w rozwój nauki prawa międzynarodowego oraz nauki o stosunkach międzynarodowych, PISM, Warszawa 2020
Robert Kupiecki, Marek Menkiszak (eds.), “Documents Talk. NATO-Russia Relations After the Cold War”, Polish Institute of International Affairs, Warsaw 2020.
Robert Kupiecki (ed.), “Through the Eyes of a Strategist and Diplomat. The Polish-American Relations post-1918“, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warsaw 2019.
Robert Kupiecki, „NATO w polskiej perspektywie 1989-2019”, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2019.
Roman Kuźniar, Polityka i siła. Studia strategiczne – zarys problematyki. Warszawa 2005, 2007.
Roman Kuźniar, Pozimnowojenne dwudziestolecie 1989-2010. Stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa 2011.
Roman Kuźniar, Porządek międzynarodowy. Perspektywa ontologiczna. Warszawa 2019.
Piotr Śledź, Europejska współpraca zbrojeniowa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2021.